Europejski rynek biogazu
W 2013 r. ilość energii wyprodukowanej
z biogazu wyniosła
prawie 13,4 Mtoe, ponownie
wykazując dwucyfrowy wzrost
(10,2% więcej niż w 2012 r.).
Pomimo tego, tempo wzrostu
sektora jest coraz powolniejsze,
w związku ze zmianami w polityce
dotyczącej biogazu i w konsekwencji
załamaniu rynku w dwóch
głównych krajach producenckich
– w Niemczech i we Włoszech.
Regres rozpoczął się już w 2012 r.,
na co wskazuje spadek tempa
wzrostu z 21,7% w 2011 r. do 16,9%
w 2012 r. (tabela 1).
W 2013 r. produkcja energii
elektrycznej wyniosła ok. 52,3
TWh (co jest równe 4 999 ktoe
energii końcowej), czyli 12,7%
przyrostu w 2012 r.). Ciepło sprzedane
do sieci ciepłowniczych
wzrosło do 432,4 ktoe w 2013 r.,
co odpowiada 22,4% rocznego
przyrostu. Samo ciepło (wykorzystywane
bezpośrednio w miejscach
produkcji) szacuje się na
poziomie 2 010 ktoe w 2013 r.,
co oznacza 4,6% wzrostu w stosunku
do 2012 r.
Ciągły wzrost wykorzystania biometanu
Produkcja biometanu osiąga coraz
większą popularność w krajach
Unii Europejskiej, przede wszystkim
ze względu na możliwość zmniejszenia
zależności od importu gazu
ziemnego. EurObserv'ER zidentyfikował
co najmniej 258 działających
instalacji wytwarzających biometan
na terenie Unii Europejskiej (połowa
2014 r.) tylko w 12 krajach
członkowskich. Państwami najbardziej
zaangażowanymi w technologię
wytwarzania biometanu są:
Niemcy, Szwecja, Holandia i Austria.
Całkiem niedawno w produkcję
biometanu zaangażowały się
również: Wielka Brytania, Francja,
Włochy, Dania, Węgry i Chorwacja,
co otwiera nowe perspektywy dla
tego rynku. Jedną z największych
ambicji sektora jest stworzenie europejskiego
rynku, który stymulowałby
produkcję, wymianę i zużycie
biometanu. Sześć krajowych regulatorów
(w Austrii, Danii, we Francji,
w Niemczech, Szwajcarii oraz Wielkiej
Brytanii) jest zainteresowanych stworzeniem rejestru przepływu biometanu
od momentu zatłaczania
do sieci aż po użytkownika końcowego.
Regulatorzy współpracują
ze sobą, aby ustanowić wspólne
standardy i wzmocnić europejskie
ramy prawne, co w rezultacie ma
doprowadzić do organizacji rynku.
Restrukturyzacja w sektorze przemysłu
Załamanie na rynkach niemieckim
i włoskim, które w sektorze biogazu
wykazywały największą dynamikę,
doprowadziło europejski przemysł
do poważnych przekształceń.
Wielu producentów komór fermentacyjnych
zdecydowało się już dwa
lub trzy lata temu na dywersyfikację
swoich źródeł dochodów, aby przetrwać
ten trudny okres i zainwestować
w działalność własnych zakładów.
Rozwinęli oni również rynki
zagraniczne, najbardziej obiecujące
rynki poza UE, w tym przede
wszystkim azjatycki i amerykański.
Pomimo wysiłków, wiele z tych
przedsiębiorstw z trudem utrzymuje płynność finansową. Wielu graczy
z branży znalazło się w bardzo trudnej
sytuacji finansowej, a inni zostali
wykluczeni z rynku.
Cele na 2020 i 2030?
Obecnie uznaje się, że produkcja
biogazu może zmniejszyć zależność energetyczną od gazu
ziemnego. Mimo to, ważą się losy
dalszych możliwości wykorzystania
potencjału sektora biogazowego.
Szybki wzrost produkcji
miał miejsce w krajach dotychczas
będących liderami w realizacji
biogazowi rolniczych, głównie
dzięki roślinom energetycznym. Obowiązujący schemat wzrostu
został ostatnio podważony przez
Komisję Europejską, która nalega
na to, by produkcja biogazu
była oparta głównie na produktach
ubocznych i odpadach organicznych.
Sektor niepokoi przygotowywana
legislacja europejska
w zakresie kryteriów rozwoju zrównoważonego dla biomasy oraz
ograniczenia wykorzystywania roślin
energetycznych, które mają
i będą miały wpływ na potencjał
wzrostu sektora biogazowego.
Z drugiej strony, państwa członkowskie
UE są zobowiązane również
do zapewnienia odpowiedniego
poziomu recyklingu dla odpadów
organicznych i do stworzenia
systemów selektywnej zbiórki bioodpadów na mocy europejskich
regulacji w zakresie odpadów (Dyrektywa
2008/98/WE). Wdrażanie
tej dyrektywy jak również toczące
się wokół niej debaty idą
w kierunku zaostrzenia przepisów
(wersja robocza nowej dyrektywy
została opracowana właśnie
w tym tonie), co powinno zaowocować
dostarczeniem sektorowi nowych
zasobów w postaci odpadów biodegradowalnych, co przynajmniej
częściowo wynagrodzi spadek
podaży wsadu z roślin energetycznych.
Aby zdefiniować na nowo możliwości
rozwoju, sektor biogazowy
wymaga szybkich decyzji w obszarze
wymagań środowiskowych
dla produkcji biogazu i biometanu,
z uwzględnieniem emisji gazów
cieplarnianych, tak aby mogły zostać
włączone do kalkulacji celów
w zakresie europejskiego zużycia
energii odnawialnej. W rezultacie,
przyszłość rozwoju sektora biogazu
jest zasadniczo kwestią polityczną.
I tak, najbardziej optymistyczne
szacunki na rok 2020 to te, które
poszczególne państwa członkowskie
definiują odrębnie w Krajowych
Planach Działania w zakresie
energii odnawialnej (KPD). 28
krajów członkowskich prognozuje
4 456 ktoe produkcji ciepła z biogazu
i 64,2 TWh (5 423 ktoe) produkcji
energii elektrycznej, co odpowiada
9 879 ktoe energii końcowej
z biogazu. Porównanie obecnych
trendów wobec celów zawartych
w KPD przedstawiono dla energii
elektrycznej na rysunku 1 oraz dla
ciepła na rysunku 2. Dla państw
członkowskich UE maksymalny,
teoretyczny potencjał waha się
między 151 a 246 miliardów Nm3
biometanu rocznie, co równa się
produkcji energii na poziomie od
130,8 do 212,2 Mtoe. Zależność
od gazu ziemnego stanowiłaby
znacznie mniejszy problem w Europie,
podczas gdy zrównoważona
produkcja biometanu zyskałaby na
znaczeniu.
Pełne informacje nt. europejskiego
rynku biogazu dostępne
są w najnowszym "Biuletynie
Energii Odnawialnej – Biogaz"
na stronie Instytutu Energetyki
Odnawialnej www.ieo.pl |