Kiedy energia drożeje, a koszty życia rosną
Sezon grzewczy w pełni. Do niedawna dość odległa
wizja wysokich rachunków za ogrzewanie staje się
niestety faktem, dlatego warto wiedzieć, co zrobić, by
zapotrzebowanie energetyczne naszych domów było
jak najniższe. Specjaliści Saint-Gobain w Polsce przedstawiają
kilka złotych zasad zrównoważonego budownictwa,
które pozwolą znacząco podnieść bilans zysków
energii względem jej strat w ujęciu rocznym oraz
zwiększyć wydajność energetyczną nowo powstających
lub poddawanych modernizacji obiektów mieszkalnych.
Gwałtownie rosnące ceny energii już teraz zmieniają nasze
podejście do oszczędzania. Jednak samo gaszenie
świateł czy odłączanie nieużywanych urządzeń od zasilania
to zdecydowanie za mało. Okazuje się bowiem, że aż
70% kosztów użytkowania domu ponosimy za ogrzewanie.
Aby móc oszczędzać energię i tym samym cieszyć się
niższymi rachunkami, inwestycja w wysokiej sprawności
instalacje grzewcze czy systemy energetyki odnawialnej
nie wystarczy, jeśli cała konstrukcja budynku nie będzie
odpowiednio przygotowana.
Jak zatem zadbać o efektywność energetyczną naszych
domów? Zanim odpowiemy na to pytanie, przyjrzyjmy się
bliżej pojęciom, które pozwolą nam zrozumieć złożoność
tematu związanego z energochłonnością.
Po pierwsze – efektywność energetyczna
Efektywność energetyczna domu określa odpowiedni
stopień przygotowania budynku do zapewniania komfortu
jego użytkownikom przy możliwie jak najniższym zużyciu
energii do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń,
wentylacji powietrza czy podgrzewania wody oraz jak
najniższych kosztach eksploatacji. Dom efektywny energetycznie
jest zatem gwarancją mniejszych rachunków,
oszczędności surowców naturalnych i niższej emisyjności.
Minimalne wymagania w zakresie efektywności energetycznej
projektowanych, wznoszonych czy modernizowanych
budynków zostały określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury
w sprawie warunków technicznych, tzw. WT
2021. Aktualne Warunki Techniczne opisują maksymalne
dopuszczalne zapotrzebowanie domu jednorodzinnego na
energię pierwotną EP.
Energia pierwotna EP to energia pochodząca ze "źródła",
czyli z pierwotnych nośników energii, np. węgla kamiennego,
ropy naftowej czy gazu ziemnego. Jej wartość
uwzględnia roczne zapotrzebowanie budynku na energię
niezbędną do ogrzewania i chłodzenia domu, wentylacji
mechanicznej czy przygotowywania ciepłej wody na potrzeby
jego mieszkańców, wliczając w to wszelkie straty
energii poniesione, zanim trafi ona do odbiorcy – a więc
przy jej wytwarzaniu, magazynowaniu i przesyle. Wartość
EP zależy od sposobu ogrzewania domu i rodzaju zużywanego
do tego celu paliwa. Poszczególnym nośnikom
energii przyporządkowane są tzw. współczynniki nakładu
wytworzenia nieodnawialnej energii pierwotnej wp, które
ilustrują, jak bardzo obciążające dla środowiska jest wyprodukowanie
z nich energii końcowej. Na przykład dla
węgla kamiennego wp wynosi 1,1, dla elektryczności pobieranej
z sieci 2,5, zaś dla energii słonecznej wp = 0,01.
Zgodnie z Warunkami Technicznymi 2021 wartość energii
pierwotnej nie może przekraczać 70 kWh/(m2∙rok). Chcąc
zapewnić budynkom odpowiednią efektywność energetyczną,
należy zadbać o ich bilans energetyczny, tzn. o to, by wewnętrzne
i zewnętrzne zyski ciepła przewyższały straty, dzięki
czemu system grzewczy będzie potrzebował mniej energii.
Więcej ciepła w środku
Z uwagi na to, że w budynkach mieszkalnych najwięcej
energii pochłania ogrzewanie, niebagatelny wpływ na ich
wydajność ma termoizolacja budynku. Wszystkie projektowane,
budowane i modernizowane domy podlegają obecnie
ocenie efektywności energetycznej pod kątem m.in.
izolacyjności cieplnej przegród czy sprawności zastosowanych
instalacji.
Termoizolacja odgrywa niezwykle ważną rolę w obniżaniu
zapotrzebowania domów na energię niezbędną do utrzymania
odpowiedniej temperatury we wnętrzach budynku w cyklu
rocznym. Dobrze zaprojektowany dom zatrzymuje we
wnętrzach energię słoneczną, która ogrzewa pomieszczenia
zimą, zaś dzięki odpowiednim systemom zacieniającym
zapobiega przegrzewaniu się budynku w cieplejszych miesiącach.
Uzyskujemy tym samym niższe zapotrzebowanie
na energię użytkową. A skoro nasz dom jest w stanie efektywniej
zarządzać ciepłem, możemy zastosować instalacje
grzewcze i systemy wentylacji o dużo mniejszym zapotrzebowaniu
na energię – z ulgą dla portfela oraz środowiska.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze materiałów budowlanych?
Na współczynniki przenikania ciepła U, które określają,
jak wiele ciepła zostanie zatrzymane wewnątrz budynku. Im
niższą mają wartość, tym korzystniej dla bilansu cieplnego domu. W Warunkach Technicznych 2021 uwzględniono dokładne
wartości tych parametrów dla poszczególnych przegród
zewnętrznych budynku (poziomych i pionowych) oraz
stolarki okiennej. I choć w perspektywie najbliższych lat przepisy
prawdopodobnie ulegną dalszemu zaostrzeniu, już teraz
domy spełniające WT 2021 charakteryzują się na tyle niskim
zużyciem energii, by pozwalać nam znacząco oszczędzać.
Budujemy nowy dom…
Kiedy stoimy przed faktem budowy wymarzonego domu,
już na etapie tworzenia projektu powinniśmy mieć na uwadze
zapobieganie ucieczce ciepła z pomieszczeń na zewnątrz.
Stosowanie materiałów o odpowiednich parametrach
przenikania ciepła U odgrywa znaczną rolę w zapewnianiu
wyższej efektywności energetycznej. Na co jeszcze
należy zwrócić uwagę?
– Jakość wykonania konstrukcji domu, tzn. odpowiednia
izolacja przegród budowlanych oraz redukcja mostków
cieplnych, ma wpływ na wartość zapotrzebowania budynku
na energię użytkową. Istotną rolę w tym procesie odgrywa
także usytuowanie obiektu względem kierunków świata.
Umieszczenie dużych okien od strony południowej pozwala
generować wyższe zyski z energii słonecznej zimą,
zastosowanie elementów zacieniających okna na elewacji
południowej (markizy, żaluzje) ochroni wnętrza przed przegrzaniem
latem. Na bilans energetyczny wpływ ma również
odpowiednie rozmieszczenie pomieszczeń (te nieogrzewane
powinny znajdować się od strony północnej, tak by stanowić
dodatkowy bufor ciepła) czy szczelne oddzielenie części
ogrzewanej budynku od nieogrzewanej. Duże znaczenie
ma także prosta bryła i zwarty kształt obiektu, które wpływają
na mniejsze straty ciepła oraz poprawiają bilans zysków
i strat ciepła w ujęciu rocznym – radzi Piotr Wereski,
Kierownik Rozwoju Systemów PREFAB i Inicjatyw Wspólnych
Saint-Gobain.
…i modernizujemy stary!
A co w przypadku domów już wybudowanych? Poprawa
ich efektywności energetycznej to na pewno nie lada wyzwanie.
Możemy dostosować je do obecnych wymogów
budowlanych, przeprowadzając ich renowację, ze szczególnym
uwzględnieniem termomodernizacji. Inwestycja
w nowoczesne materiały o dobrych właściwościach izolacyjnych,
z pozoru kosztowna, przyniesie długofalowe
korzyści i w niedługim czasie zwróci się nam z nawiązką
– w postaci niższych rachunków za energię.
Nie zapominajmy też o korzyściach dla środowiska naturalnego,
jakie niesie dobrze skonstruowany, energooszczędny
dom. Redukcja emisji CO2, niższe zużycie energii ze
źródeł nieodnawialnych czy nawet całkowite ich zastąpienie
poprzez OZE – "zielony" dom to także zielona planeta. |